Οι πεντε αναπτυξιακες φασεις του Kegan

Ο Robert Kegan είναι καθηγητής στην εκπαίδευση στο πανεπιστήμιο Harvard των Η.Π.Α. και το 1998 δημοσίευσε ένα βιβλίο με τίτλο "In over our heads". Σε αυτό παρουσιάζει πέντε φάσεις από τις οποίες διέρχεται εξελικτικά ο άνθρωπος στη διάρκεια της ζωής του. Ο Kegan ισχυρίζεται ότι όλοι σχεδόν οι άνθρωποι φτάνουν μέχρι την τρίτη φάση στη σκέψη τους, λιγότεροι όμως στην τέταρτη. Για την πέμπτη φάση αναφέρει ότι είναι ένα απώτερο στάδιο εξέλιξης για το οποίο δεν έχει να δώσει κάποια έμπρακτα παραδείγματα. Η σημαντική παρατήρηση του Kegan αφορά στο στάδιο το οποίο αναζητεί η "νέα εποχή" και ο νέος τρόπος ζωής, κι αυτό είναι το τέταρτο.

Πολύ συνοπτικά, οι πέντε φάσεις του Kegan περιγράφονται εύστοχα στο επόμενο βίντεο:

Η πρώτη φάση αφορά στα μωρά και στον τρόπο που νοηματοδοτούν τις εμπειρίες τους. Η δεύτερη φάση αφορά στους εφήβους και στην ανακάλυψη του "εαυτού" τους. Η τρίτη φάση αφορά στην αντίληψη κοινωνικών ρόλων και σχέσεων όπως αυτά γίνονται παραδοσιακά αντιληπτά από την κοινωνία. Αυτή τη φάση ονομάζει ο Kegan "traditionalism".

Η τέταρτη φάση, την οποία ο Kegan ονομάζει "modernity" επιβάλλει την αποστασιοποίηση του ατόμου από παραδοσιακούς, ρόλους, σχέσεις και θεσμούς και την κριτική κατανόησή τους. Η φάση αυτή συνήθως απαντάται στη μεσήλικη ζωή, γύρω στα 40, και όχι σε όλους τους ανθρώπους. Ο Kegan ονομάζει τον άνθρωπο της φάσης αυτής ως "αυτοβιογραφικό" εννοώντας ότι μπορεί να καθορίσει τον εαυτό του έξω από τις παραδοσιακές "νόρμες" κι αφού προηγουμένως τις έχει κατανοήσει. Η δυσκολία για τη μετάβαση από την τρίτη στην τέταρτη φάση έγκειται στην ικανότητα αποστασιοποίησης του ατόμου.

Το συμπέρασμα της θεωρίας του Kegan είναι ότι στη "νέα εποχή", η οποία εμπεριέχει γρήγορες αλλαγές, τα άτομα του τετάρτου σταδίου μπορούν να ανταποκρίνονται καλύτερα. Ο σύγχρονος δηλαδή άνθρωπος θα πρέπει να μπορεί να γίνεται αυτοβιογραφικός. Όσο για το πέμπτο στάδιο, θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε αν θα αναδειχτεί μέσω της συλλογικής εξέλιξης.