Στο TeleCC δεν χρησιμοποιούμε τον όρο "Μέντορας". Αντ' αυτού προτιμάμε να χαρακτηρίζουμε ορισμένους από τους συνεργάτες μας ως Επαγγελματίες (professionals). Οι επαγγελματίες είναι αυτοί που συμμετέχουν (κυρίως εθελοντικά) προκειμένου να μεταδώσουν στους συμμετέχοντες στοιχεία από την επαγγελματική τους ζωή. Εμπειρίες ή και γνώσεις ακόμα. Προτιμούμε τον όρο αυτό για να συγκεράσουμε στοιχεία από διάφορους ρόλους όπως ο μέντορας, ο σύμβουλος, ο καθοδηγητής, το πρότυπο (role model), ο ειδήμων κλπ. Κι επειδή παρατηρούμε ότι η έννοια του "μέντορα" έχει διαδοθεί ευρέως, κυρίως στην επιχειρηματικότητα, οφείλω να κάνω μερικές παρατηρήσεις επ' αυτού.
Ποιος ήταν ο πραγματικός Μέντορας; Αυτός που εικονίζεται στην φωτογραφία. Μυθικό πρόσωπο στην Ιθάκη τον οποίο όρισε ο Οδυσσέας για να καθοδηγεί το γιο του Τηλέμαχο όσο καιρό θα έλειπε στον Τρωϊκό πόλεμο. Φυσικά, ο αυθεντικός Μέντορας ήταν πολύ πετυχημένος αφού η ίδια η θεά Αθηνά, προστάτιδα του Οδυσσέα, έπαιρνε την μορφή του και μιλούσε στον Τηλέμαχο. Ο όρος "μέντορας" προήλθε στη σύγχρονη εποχή από το βιβλίο του Γάλλου συγγραφέα Φρανσουά Φενελόν, Les Aventures de Telemaque («Οι περιπέτειες του Τηλέμαχου», 1699), και διαδόθηκε στη Δύση.
Ο μέντορας λοιπόν νοείται ως ένα γηρασμένο, πετυχημένο και "σοφό" άτομο το οποίο μεταδίδει εμπειρική γνώση σε ένα νέο που βρίσκεται στο ξεκίνημα μιας προσπάθειας. Το ακριβές κίνητρο ενός μέντορα είναι εν πολλοίς άγνωστο. Είναι σίγουρα ηθικό και αλτρουϊστικό. Η σχέση mentor-mentee χτίζεται βήμα προς βήμα και εμπεριέχει το σεβασμό και την αλληλοεκτίμηση. Ο mentee (συμβουλευόμενος) είναι αυτός που καθορίζει τη σχέση ονομάζοντας κάποιον ως μέντορά του. Η απονομή του όρου μέντορας σε κάποιον άλλο είναι ένδειξη τιμής και σεβασμού προς αυτόν. Είναι δηλαδή ένα στοιχείο αναγνώρισης. Οι λόγοι για τους οποίους κάποιος γηραιότερος λειτουργεί ως μέντορας είναι προσωπικοί του. Πολλοί από τους πετυχημένους επαγγελματίες θέλουν αυθόρμητα να λειτουργήσουν ως μέντορες γιατί νοιώθουν πως πρέπει να βοηθήσουν τους νέους.
Τι είναι όμως η εμπειρική γνώση και ποιους περιορισμούς έχει; Είναι η προσωπική θεωρητικοποίηση (κατανόηση) εμπειρικών δεδομένων τα οποία ο μέντορας έχει βιώσει στη διάρκεια της ζωής του. Ο βασικός περιορισμός της εμπειρικής γνώσης είναι ότι παράγεται σε συγκεκριμένο πλαίσιο το οποίο πλαίσιο δύσκολα μπορεί να αναπαραχθεί. Το ότι ο μέντορας ενέργησε με συγκεκριμένο τρόπο σε συγκεκριμένη κατάσταση δεν έπεται ότι ο mentee πράττοντας το ίδιο σε άλλο πλαίσιο θα έχει τα ίδια ακριβώς αποτελέσματα. Θα έχει απλώς τη γνώση ότι η πράξη αυτή είχε αποδώσει σε κάποιο άλλο πλαίσιο (αυτό του μεντορα). Συνεπώς, ο συμβουλευόμενος θα πρέπει πρώτα να ακονίσει την κριτική του σκέψη προκειμένου να αξιοποιήσει τα λεγόμενα του μένττορα.
Σήμερα παρατηρώ ότι η έννοια της μεντορικής έχει αμβλυνθεί πολύ περικλείοντας όλες σχεδόν τις μορφές συμβουλευτικής και καθοδήγησης. Στο dictionary.com διαβάζουμε: 1. a wise and trusted counselor or teacher 2. an influential senior sponsor or supporter. Στο Oxford learners dictionary ο ορισμός είναι πιο στενός εστιάζοντας στην εμπειρία an experienced person who advises and helps somebody with less experience over a period of time. Στο business dictionary διαβάζουμε ότι το mentoring είναι Employee training system under which a senior or more experienced individual (the mentor) is assigned to act as an advisor, counselor, or guide to a junior or trainee. The mentor is responsible for providing support to, and feedback on, the individual in his or her charge. Παρατηρούμε λοιπόν ότι το mentoring ποικίλλει ως έννοια χωρίς σαφείς αναφορές στα κίνητρα και το σκοπό του. Θεωρείται ακόμη και ως ρόλος που μπορεί να οριστεί (assigned) σε κάποιον με ανάλογες υπευθυνότητες. Συχνά πάλι θεωρείται σαν μορφή εκπαίδευσης με βάση τις γνώσεις κάποιου (counselor or teacher). Κι αυτό ενώ παράλληλα υπάρχουν οι έννοιες του δασκάλου, του ειδικού, του consultant, του coach.
Θέλοντας να κρατήσουμε την παραδοσιακή έννοια του μέντορα δεν τη χρησιμοποιούμε στο TeleCC. Οι συμμετέχοντες είναι αυτοί που θα βρουν τους μέντορές τους εφόσον το επιθυμήσουν. Και εφόσον βέβαια συναντήσουν τέτοια άτομα. Και εφόσον τα άτομα αυτά πληρούν τις προϋποθέσεις του μέντορα. Και εφόσον οι συμβουλευόμενοι κατέχουν την κριτική σκέψη για να αξιοποιήσουν τη σχέση τους με κάποιον μέντορα.